چند راهکار برای مقابله با “یادگیری نمایشی” در آموزش مجازی
پرسش و پاسخ‌های زنده و همزمان در شیوه آموزش مجازی، شواهد معتبرتری هستند در این مقاله راهکارهایی برای جلوگیری از یادگیری نمایشی به معلمان توصیه شده است.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ دکتر محمد حسنی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در یادداشتی با عنوان “ارزشیابی کیفی و توصیفی در تدریس برخط و آمیخته” به موضوع چگونگی ارزشیابی دانش‌آموزان در شیوه آموزش مجازی پرداخته است.

او در این یادداشت راهکارهایی را پیشنهاد داده است تا معلمان بتوانند به گزارشی از یادگیری واقعی دانش‌آموزان و نه صرفاً نمایشی از یادگیری در شیوه تدریس مجازی دست یابند.

مشروح این یادداشت بدین شرح است:

یکی از آﺛﺎر ارزﺷﻤﻨﺪ اﭘﯿﺪﻣﯽ ﮐﺮوﻧﺎ در ﺟﻮاﻣﻊ بشری ﺻﺮف‌ﻧﻈﺮ از آثار ناگوار آن، بازنگری در رویه‌های معمول در ابعاد مختلف آن است؛ در زمینه تربیت مدرسه‌ای و به ویژه پداگوژی “دانش یاددهی-یادگیری” نیز به سبب ارجمندی و شأن حیاتی‌اش در جوامع، چنین بازنگری ضرورتی غیرقابل انکار دارد.

چالش‌های مهمی برای تربیت مدرسه‌ای در این ایام شناسایی شده است؛ امروز بسیاری از مراجع علوم تربیتی در جهان به این مهم پرداخته‌اند تا راهکارها و راهبردهای برون رفت از این چالش‌ها را شناخته و به تصمیم‌گیرندگان معرفی کنند.

ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان که یکی از فرآیندهای اصلی و از مسئولیت‌های کلیدی معلم و مدرسه است از چالش‌های مهم معلمان و مدارس در دوران کرونا و تدریس برخط بوده است. مسئله‌ای که از تجارب معلمان در تدریس برخط ناشی شده است همین است که چگونه الگوهای رایج را در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی با شرایط تدریس برخط متناسب سازی کنند.

این مشکل برای همه دوره‌های تحصیلی نموده ویژه دارد. ماهیت دوره ابتدایی نیز جلوه ویژه‌ای به مشکل ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در محیط برخط داده است بنابراین لازم است تأملی در این باب داشته باشیم و بررسی کنیم چگونه می‌توان این الگو را با شرایط و اقتضائات دوران کرونا متناسب سازی کنید.

شرایط ایران و بسیاری از کشورهای جهان به گونه‌ای است که ناچار باید رویکردی در آموزش دنبال کنیم که در آن آموزش و تدریس مجازی و برخط لحاظ و آمیخته شده باشد یعنی کلاس درس دوران کرونا و بی‌شک پسا کرونا کلاس‌هایی باشند که دو بستر دارند بستر مجازی و بستر حضوری. از این رو جهت گیری کلان آموزشی با جهت‌گیری آمیخته و یا ترکیبی از برخط و نابرخط خواهد بود.

بر این اساس باید به دنبال این معنا باشیم چگونه الگوی ارزشیابی کیفی توصیفی را در شرایط تدریس آمیخته “مجازی حضوری” به نحوه اثربخشی اجرایی کنیم. مدعایی نگارنده این است که ظرفیت‌هایی در الگوی ارزشیابی کیفی توصیفی وجود دارد که می‌تواند به معلمان کمک کند تا به نحو شایسته‌ای ارزشیابی پیشرفت تحصیلی را در دوران کرونا و وضعیت تدریس آمیخته پیاده‌سازی کنند.

این ظرفیت‌ها به مدد این شرایط که از ناحیه اپیدمی کرونا بر نظام آموزشی تحمیل شده است بیشتر شناخته و مورد استفاده قرار می‌گیرد کاربردهای منویات الگوی ارزشیابی کیفی توصیفی از دوره ابتدایی فراتر رفته و دوره‌های دیگر را نیز شامل می‌شود. به سخن دیگر مخاطبان این یادداشت نه صرفاً معلمان ابتدایی بلکه به صورت ضمنی معلمان سایر دوره‌های تحصیلی نیز هستند.

ارزشیابی کیفی توصیفی در دوره ابتدایی به طور خاص و هرگونه ارزشیابی پیشرفت تحصیلی به طور عام دو هدف مهم دارد که آنها عبارتند از: بهبود فرایند یادگیری و اطمینان از تحقق نتایج یادگیری.

این دو هدف نیز در هر شرایط بر محیط های یادگیری در هر شکل و الگویی که باشد “حضوری، مجازی و آمیخته” حاکم است اما برای دنبال کردن هر یک از این دو هدف ارزشیابی در فضای تدریس مجازی و آمیخته مشکلات و موانع جدی وجود دارد که با شناخت مشکلات و موانع بهتر می‌توانیم راه‌هایی را برای فائق آمدن بر آنها پیدا کنیم.

در خصوص اولین هدف ارزشیابی کیفی توصیفی یعنی بهبود فرآیند یادگیری باید گفت که این الگوی ارزشیابی با ساز و کارهای خاص خودش یعنی درگیر سازی دانش‌آموزان با یادگیری از طریق توسعه تبادل بازخوردهای فرایندی، موجب بهبود فرآیند یادگیری می‌شود.

معلم با رصد چگونگی اهتمام یادگیرندگان در فرایند و مداخله موثر و تبادل اشارات هدایت کننده و بهبود بخش “بازخورد” به بهبود فرآیند یادگیری کمک می‌کند با این کار چتر حمایتی بر سر کلاس می‌کشد تا در سایه آن موقعیت آموزشی غنی‌تر و ثمربخش‌تر شود.