گیاه توله(پنیرک) چیست؟چه خواصی دارد.همه چیز درباره توله اینجا بخوانید
گیاه توله(پنیرک) چیست؟چه خواصی دارد.همه چیز درباره توله اینجا بخوانید
نام محلی : توله
نام علمی: Malvasylvestris
نام فارسی : پنیرک
خواص دارویی گیاه توله
پنیرک حاوی موسیلاژ (لعاب نباتی) و ویتامین های A-B-C است، از برگ و گل این گیاه استفاده می شود ، ضد سرفه و مرهم سینه میباشد، خاصیت مسهل و نرم کننده دارد ، جوشانده آن برای عفونتهای مثانه و اسهال خونی و سرفه های شدید مفید و مؤثر است ، برگ و ریشه پنیرک را اگر به شکل ضماد در آورید و روی دمل و یا کورک بگذارید فوراً سرباز می کند.
پنیرک اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می نماید. انسداد مجاری کبد را باز می کند و موجب ازدیاد ترشح ادراروشیرمی شود .ضمادسائیده برگ آن برای شکستگی اعضاء و گزیدن زنبور مفید است.
اگر با روغن زیتون مخلوط و تهیه شود برای سوختگی و گزیدن عقرب نافع می باشد.خوردن دم کرده شاخه و برگ آن با شکر برای رفع خشونت صدا و یرقان و سوزش مجاری ادرار مفید است. گل پنیرک برای زخم کلیه و سرشاخه های گلدار آن برای روده مفید می باشد
تهیه غذای توله
اول برگهای توله رو جدا کرده وشسته و درشت خرد میکنید و به همراه سیر خرد شده و مقداری آب میذاریم چند دقیقه آماده شود.
سپس آن را آبکش کرده و آب آن را که گرفتیم به پیاز داغی که به مقدار زیاد آماده کردیم اضافه کرده و نمک و زردچوبه وفلفل و رب انار را اضافه کرده ومقداری تفت می دهیم و و در آخر آب نارنج را به ان اضافه می کنیم. برای اونایی خوبه که غذاهای گیاهی رو می پسندند.
دمپخت توله هم خیلی خوشمزه می شود مقداری توله راریز خورد کرده با پیاز و سیر سرخ کرده بعد با برنج و آب دم می دهیم.
با گیاه توله (پنیرک گل ریز) و خواص درمانی آن آشنا شوید
گیاه توله یا پنیرک گل ریز (Malva parviflora) نام گیاهی علفی از خانواده پنیرکیان (Malvaceae) و سرده پنیرک (Malva sylvestris ) است. این گیاه در مناطق جنوبی ایران از جمله خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر، کرمانشاه، فارس، شوشتر و اندیمشک به صورت علفی خودرو در مزارع پنبه، چغندر قند و سبزی و صیفی می روید و به عنوان سبزی در غذاها مصرف می شود. اگرچه گیاه توله با پنیرک های معمولی به لحاظ ظاهری متفاوت هستند، اما از لحاظ دارویی، خواص یکسانی دارند. در ادامه با گیاه توله و خواص درمانی آن آشنا شوید.
مول و موجود برای مردم ساکن در مناطق گرمسیری کهگیلویه و بویراحمد بود و البته هنوز هم ذائقه ی مردم به شدت آن را طلب می کند و می بینیم افراد زیادی روزهای تعطیل خود را به محل های رویش این گیاه می روند و با چیدن آن برای تهیه غذاها استفاده می کنند. “توله” را به صورت های مختلف استفاده می کنند ، گاهی آن را آب پز می کنند ، گاهی سرخ کرده آن استفاده می شود و گاهی هم خشک شده آن را در پلو استفاده می کنند. به هر جهت این گیاه ، یکی از گیاهان خوراکی مورد علاقه مردم کهگیلویه و بویراحمد است که هم خاصیت غذایی دارد و هم خاصیت دارویی .
مهندس عبدالمجید قبیتی کارشناس ارشد و مشاوره کشاورزی در گفتگو با خبرگزاری علم و فناوری در ابتدا خواص درمانی توله یا پنیرک را برشمرد و در همین ارتباط اظهار کرد: گیاه دارویی که خوزستانی ها به آن “توله” می گویند در اواخر پاییز و فصل زمستان به صورت خودرو در مزارع، باغ ها و زمین های کشاورزی می روید.
این کارشناس ارشد کشاورزی بیان کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده، این گیاه دارویی نیز در استان های بوشهر، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد و فارس نیز به همین اسم (توله) نامیده می شود.
وی در ادامه اضافه کرد: در برخی از نقاط کشور به نام “پنیرک”شناخته شده و از این گیاه به صورت دمنوش و بورانی تهیه و استفاده می شود.
قبیتی خاطرنشان کرد: در برخی نقاط نیز آن را به همراه ماست استفاده کرده و در جهرم، دزفول و شهرهای غربی خوزستان، توله را با ترشیجات مانند آب نارنج استفاده می کنند.
وی با اشاره به اینکه غذاهایی که در شهرهای مختلف کشور از توله(پنیرک) به عمل می آید تصریح کرد: همچنین از برگ، ساقه و گل توله استفاده های مختلفی می شود.
دمنوش گل توله ادرار آور است
این کارشناس ارشد کشاوری در بخش دیگری از سخنان خود به برخی از خواص دارویی توله اشاره کرد و توضیح داد: دمنوش گل توله ادرار آور است و مقوی رحم خواهد بود.
وی با بیان اینکه توله دارای ویتامین A و B و C است و درمان بیماری های کلیه و مثانه بسیار موثر خواهد بود، یادآور شد: همچنین توله برای سوزش مجاری ادراری مفید است.
قبیتی با اشاره به این مطلب که دمنوش آن برای عفونت مثانه موثر است، تصریح کرد: همچنین این دمنوش در سلامت کبد و پاک کردن آن بسیار تاثیر دارد.
وی با یادآوری این نکته که توله برای درمان یرقان مورد استفاده قرار میگیرد، خاطرنشان کرد: دمنوش گل های توله به خاطر داشتن موسیلاژ، یکی از داروهای خوب ضد سرفه است.
این مشاور کشاوری عنوان کرد: توله همچنین برای رفع زکام به کار می رود و تورم دهان و گلو را برطرف می سازد و دمنوش ساقه و برگ آن، گرفتگی صدا را برطرف می کند .
وی بیان کرد: دمنوش توله به عنوان ضد اسهال عمل می کند. ملین است و یبوست را برطرف می سازد و خلط آور است.
کاربرد توله برای درمان جوش های پوستی
قبیتی با بیان این نکته که دمنوش گل توله، تورم های روده ای و معده ای را رفع می کند، خاطرنشان کرد: استعمال جوشانده آن به صورت کمپرس گرم و حمام در رفع ناراحتی های بواسیر، بعضی تومورها، ورم پلک چشم و غیره موثر است و در درمان دل پیچه کمک می کند.
وی درباره تاثیرات گیاه توله بر روی پوست بدن نیز گفت: دمنوش توله در درمان جوش های پوستی کاربرد دارد و از دمنوش غلیظ آن که اثر نرم کننده پوست بدن را دارد به صورت لوسیون استفاده می شود.
این کارشناس ارشد کشاورزی درباره خواص دیگر توله نیز اظهار کرد: ترکیب پودر خشک شده توله با روغن زنجبیل، یک مسکن قوی برای درد است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره عوارض احتمالی گیاه توله تاکید کرد: تا کنون عوارض خاصی برای آن ذکر نشده است اما از استفاده زیاد آن باید خودداری کرد .
قبیتی در پایان درباره طبیعت توله بیان کرد: از نظر طب سنتی، توله را معتدل و تا حدودی سرد و تر می دانند.
توله سرخ شده و ماست
خواص دارویی توله :
۱ ) توله حاوی موسیلاژ (لعاب نباتی) و ویتامینهای A-B-C است.
۲ ) از برگ و گل این گیاه استفاده میشود .
۳ ) ضد سرفه و مرهم سینه است
۴ ) خاصیت مسهل و نرم کننده دارد
۵ ) جوشانده آن برای عفونتهای مثانه و اسهال خونی و سرفه های شدید مفید و مؤثر است ،
۶ ) برگ و ریشه توله را اگر به شکل ضماد در آورید و روی دمل و یا کورک بگذارید فوراً سرباز می کند .
۷ ) توله اخلاط غلیظ را رقیق و اخلاط خیلی رقیق را معتدل می نماید .
۸ ) انسداد مجاری کبد را باز می کند و موجب ازدیاد ترشح ادراروشیرمی شود .
۹ ) ضمادسائیده برگ آن برای شکستگی اعضاء و گزیدن زنبور مفید است .
۱۰ ) اگر با روغن زیتون مخلوط و تهیه شود برای سوختگی و گزیدن عقرب نافع می باشد.
۱۱ ) خوردن دم کرده شاخه و برگ آن با شکر برای رفع خشونت صدا و یرقان و سوزش مجاری ادرار مفید است.
۱۲ ) گل توله برای زخم کلیه و سرشاخه های گلدار آن برای روده مفید می باشد.
۱۳ ) تخم آن برای معده های ضعیف مضر است.
گلهای پنیرک بیش از ۱۰ درصد موسیلاژ دارند. این موسیلاژ در اثر هیدرولیز، تبدیل به گالاکتوز، آرابینوز، گلوکز، رامنوز و اسید گالاکتورونیک میشود. هم چنین گلهای پنیرک حاوی مقدار کمی تانن و حدود یک دهم درصد لوکوآنتوسیانین ها و ۷ درصد آنتوسیانین ها میباشد(نسبت به وزن خشک گل).
اثرات مهم
دم کرده ی گلها به خاطر داشتن موسیلاژ، یکی از داروهای خوب ضد سرفه است. هم چنین به عنوان ضد نزله(زکام) و تورم دهان و گلو مصرف میشود. از سویی چون دارای خاصیت قابض ضعیف است، تا حدی به عنوان ضداسهال عمل میکند.
در طب عوام از خوراکی آن، به منظور مشکلات مثانه و به صورت ضماد موضعی در التیام زخمها استفاده میشود. از رنگ آن(آنتوسیانین های آن)، برای مواد غذایی استفاده میشود.
طریقه و مقدار مصرف
تهیه چای: بر روی ۲ گرم از گلها، یک لیوان آب سرد ریخته و حداکثر ۵ دقیقه میجوشانیم. هم چنین میتوان بر روی همین مقدار گل، یک لیوان آب در حال جوشیدن ریخته و پس از ۱۵ دقیقه، صاف نموده و میل کنیم.
نکات قابل توجه
۱- اثرات گل پنیرک توله، عمدتا مربوط به موسیلاژ و آنتوسیانین آن است که یکی از مهمترین داروهای ضد سرفه و مفید برای رفع گرفتگی صدا است.
۲- بهتر است پس از صاف کردن دم کرده، گل را کمی فشار داد تا تمام موسیلاژ استخراج شده و تفاله را دور بریزیم.
۳- هنگام تهیه ی فرآورده، نباید بیش از ۵ دقیقه آن را بجوشانیم، چون باعث هیدرولیز موسیلاژ و کم اثر شدن محصول می شود.
۴- در منابع جدید مصرف گیاه را برای درمان کم خونی، مفید گزارش نموده اند.
جوشانده آن برای عفونتهای مثانه، اسهال خونی و سرفههای شدید موثر و مفید است. دم کرده آن برای کسانی کـه دچار یبوست و دارای معده و رودههای تنبلی هستند، توصیه میشود. در درمان برونشیت و استفراغ نیز استفاده میشود.
به صورت غرغره در رفع تحریکات مخاط دهان و درد گلو اثر مفیدی دارد و همچنین برای رفع سوزش مجرای ادرار نـافع است.
برای رفع جوشهای صورت نیز میتوان از پنیرک استفاده کرد، ضمن این که درد و ناراحتیهای محل جوش را تسکین میدهد و به صورت کمپرس یا لوسیون در درمان سوختگیها موثر است. در هندوستان از گیاه پنیرک بـه عنـوان داروی لعابدار نرمکننده و خنککننده استفاده میشود، ۳۰۰ گرم برگ خشک پنیرک را در یک لیتر آب میجوشانند و به عنوان مسکن میخورند. استعمال جوشانده آن به صورت کمپرس گرم و حمام در رفع ناراحتیهای بواسیر، بعضی تومورهـا، ورم پلک چشم و غیره بین مردم معمول است.
از جوشاندن گل و برگ آن در نیم لیتر آب؛ محلولی به دست میآید که اثر نرمکنندگی در پوست بـدن داشـته و بـه صورت لوسیون مالیدن آن بر روی پوست؛ آرامش و نرمی خاصی به افـرادی کـه دارای پوسـت حسـاس و لطیـف دارنـد میبخشد. برای تسکین ناراحتیهای ناشی از تابش گرمای خورشید و آفتابزدگی؛ جوشانده ۵۰۰ گرم گل یا ریشه گیـاه را در یک لیتر آب تهیه کرده و پس از صاف کردن به ملایمت در محل سوختگی میمالند، برای رفع سردردهای یـک طرفـه شدید (میگرن) ؛ دل پیچه؛ ورم لوزهها؛ درد گلو و آنژین اثر مفید دارد.
اثرات برگ آن مانند گل بوده و برای ورم قسمتهای بالای راه های تنفسی،گلو، ورمهـای روده ای، معـدهای مناسـب است.
برگ پنیرک به عنوان یکی از گیاهان مؤثر در عوارض سرماخوردگی به ویژه سرفه در تعـداد زیـادی از فرمولاسـیون مخلوط با گیاهان دیگر وجود دارد چای برگ یا ریشه چای تسکین دهنده دستگاه گوارش؛ ضد التهاب، ملین و قابض بوده ، همچنین برای درمان سرفه؛ برونشیت و دردهای دستگاه گوارش استفاده میشود. در دوزهای بالای آرامی مسهلی ملایم هستند. در استعمال خارجی میتواند به عنوان ضماد آرامش بخش استفاده تخم آن برای معدههای ضعیف مضربوده و برای رفع عوارض تخم آن باید از رب میوه یا کمپوت میـوه اسـتفاده کـرد.
مقدار خوراک ازتخم آن تا۲۰ گرم است. خوردن دم کرده گل پنیرک برای زخم کلیه ومثانه نافع است و اگر از سر شاخههای گلدار آن استفاده شود برای در روده و مثانه مفیداست.
۱۰ گرم گل پنیرک را در ۱ لیتر آب جوش دم کرده و صاف نمایند و به عنوان نرم کننده سـینه و سـایر خـواص آن بـه تدریج فنجان فنجان بیاشامند. مواد لعاب دار گیاه برای درمان زخم های درونی؛ پارگی ها مخاطی و اولسرها و ناراحتیهای پوستی به کار میرود. درمناطق مختلف خاور دور از برگ ها و گلهای پنیرک به صورت غرغره برای شست و شوی دهان مصرف می کنند.
در درمان التهابات و ناراحتی های مهبلی در خانم ها جوشانده پنیرک توصیه میشود. به این منظور جوشـانده گیـاه پنیرک به مقدار یک مشت از برگ های آن را در یک لیتر آب سرد باید جوشاند. ریشه یا برگ له شده گیاه را در محل جوشها و دانههای پوستی قرار داده که اثر مفیـدی در درمـان جـوشهـا و همچنین کاهش درد در محل جوش دارد. جوشانده حاصل از برگ و گل پنیرک به شکل غرغره در درمان آنژینهای گلـو و ورم لوزهها اثر قابل توجهی دارد.
استفاده از جوشانده پنیرک در سرفههایی که در برخی بیماریهای تنفسـی چـون برونشـیت و سل دیده میشود اثر تعدیل کننده دارد. حتی در کشور آلمان از ریشه پنیرک در جهت رفع اخـلاط در بیماری سل استفاده میشود.
مردم مناطق مختلف به طرق مختلف از این گیاه استفاده می کنند به خصوص در اوایـل بهـار در استانهای جنوبی ایران مثل هرمزگان از گونههای موجود، برگهای جوان را چیده و بعد از پخـتن به صورت بورانی استفاده میکنند.
در منابع جدید مصرف گیاه را برای درمان کم خـونی مفیـد گـزارش نمـودهانـد. سـایر خـواص آن، معالجهکننده لکههای قرمز پوست، آلرژی، زخم روده و معده، شوره پلک، سنگ کلیـه، تقویـت ریه، التهابات اثنی عشر، جرب، قولنج معده و روده، گوش درد، نقرس، رماتیسم و خارش سر میباشد.
پنیرک همچنین دارای خاصیت درمان زخم روده، ورم گوش، ورم پروستات، اسهالخونی، سوء هاضمه، سوزش مجاری ادرار، ورم دستگاه تناسلی بانوان، ناراحتی کیسه صفرا، ورم حفره ای بینی و گلو، درد مثانه و کلیه بوده و تقویـتکننـده معده و کبد است.
برگ به صورت خام یا پخته شده، خوراکی است و دارای عطر و طعم ملایم ودلپذیر است. ریختن آن در سوپ موجب مطلوب شدن و قوام آن میشود. برگهای جوان نیز جایگزین بسیار قابل قبول برای کاهو در سالاد میباشند.
دانه به صورت خام خوراکی بوده و دارای طعمی مانند فندق است اما جمع آوری آن مشکل است.گل خام نیز در سالاد یا به عنوان چاشنی معطر با طعم دلپذیر مصرف می شود.از برگ به عنوان جایگزین چای استفاده می شود.
برگ ها و گل ها را می توان به عنوان بخشی از رژیم غذایی مصرف شوند .برگ و گل بخش عمده مورد استفاده جهت تسکین دهندگی هستند. از آنها به عنوان ضماد برای کبودی استفاده میشود.
از برگ و یا ریشه به عنوان شامپو برای موهای آسیب دیده و یا به عنوان نرم کننده پوست دست و خشکی پوست استفاده میگردد. جوشانده برگ نیز مرطوب کننده بوده و به شکل ماسک برای تسکین چشم مصرف میشود. ریشهها و گلها حاوی ترکیباتی است که به عنوان بلغم آور توصیه میشود. ازپنیرک به طور سنتی به عنوان یک درمان گیاهی برای عفونت گلو و آمفیزم استفاده میگردد.
جهت پوستهای حساس و تحریکپذیر که در اثر فشارهای روحی لکههای قرمز بر روی آن ایجاد میشود گل پنیرک را در آب مقطر جوشانده پس از سردشدن روی صورت کمپرس کنند.جهت از بین بردن لکههای قرمز پوستی در صورت و دستها و بدن از دمکرده گل پنیرک میتوان استفاده کرد. از کمپرس ضماد پنیرک و یا کرم آن میتوان در درمان آلرژی استفاده کرد. پلکهایی که شوره میدهد با جوشانده این گیاه میتوان شستشو داد. به منظور بازشدن صدا از دمکرده این گیاه بهره گرفته میشود. برای دفع اخلاط سوخته این گیاه را جوشانده صاف نموده باشکر میل کنند. دم کرده آن اسهال خونی را برطرف میکند.کمپرس ولرم آن سموم وآبسه را درمان میکند.
استفادههای دیگرپنیرک در طب سنتی گیاهی عبارتند از: درمان سنگ کیسه صفرا، سنگ کلیه، التهاب کلیه، سردرد، دندان درد، باکتری کشی، کاهش اسید لوریک خون و بی خوابی میباشد. در استعمال خارجی به عنوان یک داروی گیاهی برای بثورات پوستی، اگزما و آکنه توصیه میگردد.
برای حفظ خواص پزشکی گیاه، نباید از آب جوش استفاده شود، بلکه باید گلها و برگها را به مدت چند ساعت در آب ولرم خیساند.
نکات قابل توجه
۱- گیاه پنیرک موجود در ایران(Malva neglecta)، از نظر خواص دارویی مشابه با پنیرک موجود در نقاط دیگر دنیا است. این دو گونه گیاه از یک جنسی هستند که شرح آن داده شده است.
۲- خواص گل و برگ پنیرک، نزدیک به هم است؛ ولی اثرات گل به دلیل داشتن آنتوسیانین و لکوآنتوسیانین ها، کامل ترمی باشد.
۳- برای استفاده از خواص کامل پنیرک، می توان مخلوطی از گل و برگ آن را مورد استفاده قرار داد.
۴- چون اثرات پنیرک با گل ختمی هم جهت است، می توان از مخلوط گل پنیرک و گل ختمی جهت تهیه ی موسیلاژ مربوطه، به ویژه در سرماخوردگی، تسکین سرفه به عنوان خلط آور و رفع گرفتگی صدا استفاده کرد.
۵- برای جمع آوری گل ها، بهتر است در زمان باز شدن گل ها که اکثرا در تابستان است، این کار صورت گیرد، جمع آوری برگ ها در فصل بهار باید صورت گیرد.
۶- در بازار ایران، فقط گل پنیرک به صورت خشک شده(بنفش رنگ) وجود دارد که می توان طبق روش ذکر شده، از آن استفاده کرد.
در هندوستان از گیاه پنیرک به عنوان داروی لعابدار نرم کننده و خنک کننده استفاده می شود، ۳۰۰ گرم برگ خشک پنیرک را در یک لیتر آب می جوشانند و به عنوان مسکن می خورند.
استعمال جوشانده آن به صورت کمپرس گرم و حمام، در رفع ناراحتی های بواسیر، بعضی تومورها، ورم پلک چشم و غیره بین مردم معمول است.
از جوشاندن گل و برگ آن در نیم لیتر آب، محلولی به دست می آید که اثر نرم کننده در پوست بدن دارد و به صورت لوسیون مالیدن بر روی پوست، آرامش و نرمی خاصی به افرادی که دارای پوست حساس و لطیف هستند می بخشد.
برای تسکین ناراحتیهای ناشی از تابش گرمای خورشید و آفتاب زدگی، جوشانده ۵۰۰ گرم گل یا ریشه گیاه را در یک لیتر آب تهیه کرده و پس از صاف کردن به ملایمت در محل سوختگی می مالند.
برای رفع سردردهای یک طرفه شدید، دل پیچه، ورم لوزهها، درد گلو و آنژین اثر مفید دارد.
مضرات پنیرک توله یا گل توله
استفاده زیاد پنیرک برای افرادی که دارای معده و دستگاه گوارش ضعیف هستند ممنوع است؛ همچنین در دوران بارداری از مصرف آنن خودداری کنید. استفاده بیش از اندازه از پنیرک حساسیت و آلرژی را در برخی افراد ایجاد می کند.
قیمت توله در کشورهای خارجی ۶ دلار می باشد یعنی به پول ایران کیلویی ۱۵۰ هزار تومان می باشد
پس قدر توله را بدانید